Το Tourism Press, αναζήτησε μοντέλα άλλων ευρωπαϊκών χωρών με υψηλή συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ όπως η Ελβετία, η Αυστρία και η Ισπανία και τα παρουσιάζει στο παρόν άρθρο.
Το εκπαιδευτικό τουριστικό σύστημα στη χώρα μας υπόκειται τεράστιες αλλαγές το τελευταίο διάστημα και δεν είναι λίγοι όσοι ισχυρίζονται ότι έχει φθάσει σε τέλμα.
Η αναβάθμισή του, ωστόσο, είναι μονόδρομος καθώς ο τουρισμός είναι για τη χώρα μας ένας από τους ελαχιστους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας μας και η ανάγκη για εξιδικευμένα στελέχη όλων των βαθμίδων έκδηλη.
Από την έρευνα και τη μελέτη των μοντέλων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, θέλουμε να επισημάνουμε κάποια κοινά στοιχεία:
· Μέση ή ανώτερη, η τουριστική εκπαίδευση στην Ευρώπη βρίσκεται παντού, σε όλες τις βαθμίδες καλύπτοντας τις ανάγκες της αγοράς τόσο για προσωπικό πρώτης γραμμής όσο και για διοικητικά στελέχη.
· Οι θεματικές μορφές τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός, η διοργάνωση εκδηλώσεων και συνεδρίων έχουν εισαχθεί στην τριτόβαθμια εκπαίδευση και αποτελούν ξεχωριστά προγράμματα σπουδών.
· Σε χώρες όπως η Αυστρία, υπάρχουν πλήθος προγραμμάτων διά βίου μάθησης
· Όλα τα προγράμματα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης συνδυάζουν τη θεωρητική εκπαίδευση με την πρακτική άσκηση, η οποία διαρκεί από 6 – 12 μήνες.
Ελβετία
Το Ελβετικό μοντέλο τουριστικής εκπαίδευσης, είναι το πλέον γνωστό καθώς είναι και το πρώτο που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη, πάνω στο οποίο έχουν στηριχθεί στο παρελθόν μοντέλα τουριστικής εκπαίδευσης άλλων χωρών.
Η πρώτη σχολή, δημιουργήθηκε στη Λωζάνη το 1893 με την υποστήριξη της τοπικής ένωσης ξενοδόχων. Οι επόμενες που ακολούθησαν προήλθαν επίσης από ιδιωτική πρωτοβουλία, γεγονός που συνέβαλε στη διαμόρφωση του περιεχομένου και της δομής της τουριστικής εκπαίδευσης στη χώρα.
Ωστόσο, το μοντέλο αυτό κινδυνεύει να θεωρηθεί παρωχημένο καθώς αλλάζει με αργό ρυθμό και είναι εστιασμένο κυρίως στον ξενοδοχειακό κλάδο.
Από τα λίγα πανεπιστήμια στην Ελβετία που παρέχουν σπουδές γενικότερα στον τουρισμό είναι το USI, στο Λουγκάνο, που από το 2003 λειτουργεί πρόγραμμα που εστιάζει στην τουριστική οικονομία και στην επικοινωνία.
Από την άλλη πλευρά, όπως τα περισσότερα πανεπιστημιακά τμήματα στην Ευρώπη, το USI συνδυάζει τη θεωρητική εκπαίδευση με την πρακτική άσκηση διάρκειας 6 εβδομάδων μεταξύ του 1ου και 2ου έτους σπουδών.
Αυστρία
Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους βασικούς κλάδους της οικονομίας της χώρας καθώς καλύπτει περίπου το 16% του ΑΕΠ και απασχολεί πάνω από 750 χιλιάδες άτομα.
Η ζήτηση για υψηλού επιπέδου προσωπικό είναι ιδιαίτερα υψηλή στις τουριστικές επιχειρήσεις της χώρας, ωστόσο, το ποσοστό της προσφοράς είναι ιδιαίτερα χαμηλό.
Παρόλα αυτά, η Αυστρία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τη δομή του τουριστικού εκπαιδευτικού της συστήματος καθώς έχει καταφέρει να εντάξει την αγορά εργασίας στη διαδικασία εκπαίδευσης.
Αυτό επιτυγχάνεται με τα προγράμματα μαθητείας, στα οποία, συμμετέχοντες άνω των 15 ετών, εργάζονται σε εγκεκριμένες τουριστικές επιχειρήσεις και παράλληλα παρακολουθούν θεωρητικά μαθήματα σε επαγγελματικές σχολές.
Επίσης, όσον αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και στη δια βίου μάθηση υπάρχουν, με το πέρας των σπουδών, για να μπορέσει κάποιος να πιστοποιηθεί, να λειτουργήσει τη δική του επιχείρηση ή να αυτοαπασχοληθεί, θα πρέπει να επιτύχει σε ειδικές εξετάσεις.
Επιπλέον, εκτός από τα πανεπιστημιακά τμήματα στον τουρισμό υπάρχουν και εναλλακτικά προγράμματα σπουδών τα οποία παρέχονται από μη πανεπιστημιακά ιδρύματα, μικρής διάρκειας τα οποία οδηγούν σε τίτλους ειδίκευσης του Μαγίστρου (Mag.) με τα οποία μπορούν αν θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους για την απόκτηση διδακτορικού σε κάποιο πανεπιστήμιο, φοιτώντας δύο επιπλέον χρόνια από το προβλεπόμενο.
Τα μη πανεπιστημιακά ιδρύματα είναι τόσο δημόσια ή ιδιωτικά.
Στην Αυστρία υπάρχουν 5 πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών τουριστικού μάνατζμεντ. Επιπλέον, τα περισσότερα τμήματα διοίκησης επιχειρήσεων, κοινωνιολογίας και οικονομικών συμπεριλαμβάνουν τον τουρισμό στα προγράμματα σπουδών τους.
Επίσης, υπάρχουν ειδικά προγράμματα σπουδών σε πανεπιστημιακό επίπεδο που αφορούν την ψυχαγωγία και άθληση πελατών, τη διοίκηση αγροτουριστικών καταλυμάτων κ.ά.
Ισπανία
Με τον τουρισμό να αποτελεί το 12% του ΑΕΠ και πάνω από 2 εκ. εργαζόμενους στον τουριστικό τομέα, η τουριστική εκπαίδευση στην Ισπανία είναι κάτι παραπάνω από σημαντική.
Σύμφωνα με στοιχεία του 2005, το 16,5% των εργαζομένων απασχολούνται στα ξενοδοχεία, το 38,5% σε εστιατόρια και το 44,9% σε άλλες τουριστικές δραστηριότητες.
Η επαγγελματική εκπαίδευση στην Ισπανία παρέχεται στις εξής ειδικότητες:
· Μαγειρική
· Αρτοποιια Ζαχαροπλαστική
· Υπηρεσίες Εστιατορίων & Μπαρ
· Τουριστικά Γραφεία
· Καταλύματα
· Τουριστικές πληροφορίες και Μάρκετινγκ
· Διοίκηση Επισιτιστικών Επιχειρήσεων
· Ψυχαγωγία (τουριστική ανιμασιόν)
Οι ανωτέρω ειδικότητες αναφέρονται στη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση και η διάρκεια σπουδών είναι από 1,5 έως 2 χρόνια.
Τα προγράμματα σπουδών όλων των ανωτέρω ειδικότητων συνδυάζουν την τεχνική εκπαίδευση στις σχολές σε συνδυασμό με την πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις.
Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, λειτουργούν τουριστικά τμήματα με 3ετή διάρκεια σπουδών στον τουρισμό, στη διοίκηση ξενοδοχείων καθώς και σε στην οργάνωση συνεδρίων κ.λπ.
Προπτυχιακά προγράμματα λειτουργούν στους τομείς:
· Διοίκηση & Σχεδιασμός Τουριστικών Προορισμών
· Ανώτερη Διοίκηση Ξενοδοχειακών Ομίλων
· Μάρκετινγκ και Προβολή Τουριστικών Προορισμών
· Μάρκετινγκ και Προβολή τουριστικών επιχειρήσεων και προΪόντων
· Διαχείριση και Οργάνωση Εκδηλώσεων
· Μάρκετινγκ και Ξενοδοχειακά Οικονομικά
· Περιβαλλοντική Βιώσιμη Διαχείριση τουριστικών προορισμών και προϊόντων
Κάθε Πανεπιστήμιο έχει την αυτονομία να σχεδιάσει το δικό του πρόγραμμα σπουδών και για το λόγο αυτόν δεν υπάρχει ομοιομορφία σε όλα τα ιδρύματα της χώρας.
Έτσι λειτουργούν τμήματα που ασχολούνται γενικότερα με τον τουρισμό και προσανατολίζονται:
· Στον Τουριστικό σχεδιασμό και μάρκετινγκ
· Στη Διοίκηση και λειτουργία τουριστικών επιχειρήσεων
καθώς και τμήματα με κύριο αντικείμενο τη διοίκηση και λειτουργία ξενοδοχείων.
Τα προγράμματα σπουδών περιλαμβάνουν πρακτική άσκηση σε τουριστικές επιχειρήσεις.
Επίσης, σε μεταπτυχιακό επίπεδο υπάρχουν 5 προγράμματα σπουδών με κύριο αντικείμενο το ξενοδοχειακό μάνατζμεντ, την Περιβαλλοντική Βιώσιμη Διαχείριση τουριστικών προορισμών και προϊόντων, το τουριστικό μάρκετινγκ, το σχεδιασμό τουριστικών προορισμών και την οργάνωση εκδηλώσεων.
