Η σημασία των άγονων γραμμών – Η περίπτωση της Μήλου

 

Η απόσταση του νησιού από το λιμάνι του Πειραιά και η γνωστή εποχικότητα των Κυκλάδων, απομονώνει τη Μήλο, κυρίως κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το ταξίδι με πλοίο την off season εποχή διαρκεί περίπου οκτώ ώρες, μπορεί να καταλάβει κανείς τη σημασία της αερομεταφοράς, όσον αφορά την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών των κατοίκων του νησιού. Οι ντόπιοι, φιλόξενοι και ζεστοί άνθρωποι, αντιλαμβάνονται πλήρως τον ρόλο «κύριας αρτηρίας» της άγονης γραμμής, η οποία εκτός του κοινωνικού της ρόλου, «προμηθεύει» τη Μήλο με τουρίστες οι οποίοι έχουν μια οικονομική άνεση και μπορούν να δαπανήσουν μεγαλύτερα ποσά κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.

 

 

 

 

Δυστυχώς, εξαιτίας του περιορισμένου μεγέθους του αεροδρομίου, το οποίο αποτελεί κατά κανόνα την κύρια πύλη εισόδου ταξιδιωτών σε έναν τόπο, η εκτέλεση πτήσεων τσάρτερ από μεγάλους τουριστικούς πράκτορες είναι, σχεδόν, αδύνατη. Αυτό περιορίζει σημαντικά το εισόδημα των επαγγελματιών του τουρισμού και κατ’επέκταση όλων των κατοίκων του νησιού. Είναι όμως εκτός πραγματικότητας να ζητήσει κανείς χρηματοδότηση από το Κράτος, για επέκταση ή ενδεχομένως, κατασκευή νέου αερολιμένα. Μήπως τελικά θα έπρεπε να στραφεί το ενδιαφέρον όλων σε ιδιωτικές επενδύσεις των αεροδρομίων, έτσι ώστε, επιτέλους, από τη μια πλευρά, να παρέχεται στους ταξιδιώτες υψηλό επίπεδο υπηρεσιών, και από την άλλη, οι κάτοικοι νησιών όπως η Μήλος να μπορούν να καλυτερέψουν το βιοτικό τους επίπεδο από το τουριστικό εισόδημα;

 

 

 

 

 

 

Ο βασικός σκοπός της μελέτης ήταν η παρουσίαση της σημασίας των άγονων αεροπορικών γραμμών για τις απομακρυσμένες περιοχές.

 

 

 

Ως εργαλείο για την μελέτη της σημασίας της άγονης γραμμής επιλέχθηκε η ανάλυση PEST. Μέσω της ανάλυση αυτού του είδους, των επιπτώσεων δηλαδή που αφορούν την πολιτική, οικονομία, κοινωνία και τεχνολογία, είναι εύκολο να σχηματιστεί στον αναγνώστη μια εικόνα του μεγέθους των επιπτώσεων που απορρέουν από μια άγονη γραμμή σε έναν τόπο, χρησιμοποιώντας τη μελέτη περίπτωσης της Μήλου ως χάρτη.

 

 

 

 

Για την πραγματοποίηση της ανάλυση PEST, χρησιμοποιήθηκε ως πηγή πληροφοριών η συζήτηση με τους κατοίκους του νησιού οι οποίοι, στα πλαίσια ανοιχτής συζήτησης, απαντούσαν σε κάποιες ερωτήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, η διαδικασία συλλογής των πληροφοριών, είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική.

 

 

 

Οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου, κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τους κατοίκους της Μήλου, κατέληξαν να είναι ενδεικτικές, καθώς αναφέροντας μόνο την φράση «άγονη αεροπορική γραμμή», οι ερωτούμενοι, από μόνοι τους, ξεκινούσαν να σχολιάζουν τη σημασία, τα προβλήματα, το κοινωνικό έργο της γραμμής. Το ερωτηματολόγιο απευθυνόταν στους επαγγελματίες του τουρισμού, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στον Αερολιμενάρχη και σε άτομα τα οποία ασχολούνται με άλλα επαγγέλματα. Αυτό το οποίο διαπιστώθηκε είναι, ότι σχεδόν όλοι οι ερωτούμενοι είχαν επαγγελματικές «σχέσεις» με τον κλάδο του τουρισμού και κυρίως με την ενοικίαση καταλυμάτων. Ως εκτούτου, χωρίς επιφυλάξεις, μπούμε να πούμε ότι συζητώντας με κάποιον π.χ. οδηγό ταξί ή ιδιοκτήτη καφέ-μπάρ, λαμβανόταν και άποψη ξενοδόχου.

 

 

 

Τα άτομα με τα οποία πραγματοποιήθηκε η συζήτηση ήταν:

 

  

Σε κάποιες από τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου, οι ερωτούμενοι, δεν μπορούσαν να δώσουν απάντηση, όπως π.χ. οι ιδιοκτήτες ενοικίασης δωματίων σε ερωτήσεις οι οποίες αφορούν στατιστικά στοιχεία για τους πελάτες τους.

  

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι, οι απόψεις των ερωτούμενων για την άγονη γραμμή και τη σημασία της, δεν διέφεραν αισθητά ανάλογα με το επάγγελμα, ηλικία ή, ενδεχομένως, μορφωτικό επίπεδο, αν και, όσον αφορά τα δυο τελευταία, δεν τέθηκαν σαν ερωτήσεις στο ερωτηματολόγιο.

 

 

 

 

 

 

Ως κύριο συμπέρασμα της μελέτης αναδεικνύεται ότι η άγονη αεροπορική γραμμή είναι μια σημαντικότατη αρτηρία για την Μήλο.

 

 

 

 

Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των μόνιμων κατοίκων του νησιού (4960 άτομα) και αντίστοιχα τον μέσο όρο των επιβατών οι οποίοι ταξίδεψαν με την άγονη γραμμή, από και προς τη Μήλο π.χ. τον Ιανουάριο (θεωρείται ορθό να αναφερθεί ο συγκεκριμένος μήνας, λόγω του ότι ανήκει στην χαμηλή τουριστική περίοδο, άρα είναι σχεδόν απίθανο οι ταξιδιώτες να είναι τουρίστες, και επιπλέον μέσα στον μήνα αυτόν παρατηρείται η χαμηλότερη επιβατική κίνηση η οποία δεν ξεπερνάει τα 1384 άτομα), μπορούμε πούμε ότι το μήνα αυτόν ταξίδεψε σχεδόν το 28% του πληθυσμού του νησιού ή ενδεχομένως, κάποιες άλλες ομάδες επιβατών με πιο πιθανή την εξαίρεση των τουριστών. Ενδεικτικά, αντιστοιχώντας το ποσοστό αυτό με μια μεγάλη πόλη π.χ. 5 εκ. κατοίκων, ο αριθμός των επιβατών θα έφτανε τους 1,4 εκ.

 

 

 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι το παραπάνω ποσοστό (28%) δεν περιλαμβάνει την μεταφορά τουριστών, η άγονη γραμμή είναι σημαντική για την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών των κατοίκων, για την οικονομική ζωή του νησιού και ενδεχομένως διατηρεί τη Μήλο στον χάρτη ως τόπος υποψήφιο για επενδύσεις, καθώς μία περιφέρεια χωρίς αεροπορική σύνδεση μπορεί να θεωρηθεί «άγονη» ως προς προσέλκυση κεφαλαίων.

 

 

 

Οι κάτοικοι του νησιού αντιλαμβάνονται τη ζωτική σημασία της άγονης γραμμής και ως εκ τούτου ο Δήμος, διατηρεί άριστες σχέσεις με τη Διοίκηση του αερολιμένα, παρέχοντάς του τα αναγκαία εφόδια για την ομαλή λειτουργία του, είτε αυτά είναι προσωπικό για επιδιόρθωση μιας τεχνικής βλάβης, είτε κάποιου είδους εφόδια, π.χ. νερό.

 

 

 

 

 

 

Από την άλλη πλευρά, τους καλοκαιρινούς μήνες, η ζήτηση για το νησί αυξάνεται ραγδαία. Ίσως, για το καλό των κατοίκων της Μήλου, εκτός από την άγονη γραμμή, θα μπορούσε να υπάρχει μια επιπλέον αεροπορική σύνδεση με το Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τουλάχιστον για την υψηλή τουριστική περίοδο. Αυτό θα βοηθούσε κατά πολύ, σύμφωνα με τα λεγόμενα τους, στην αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος τους, όχι μόνο των επαγγελματιών του τουρισμού άλλα, λόγω των πολλαπλασιαστών, όλων των κατοίκων του νησιού.

 

 

 

 

 

 

Η άγονη γραμμή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση κάποιων δραστηριοτήτων καθώς και τοπίων της Μήλου. Ένας επισκέπτης ενώ ταξιδεύει στο αεροπλάνο, θα μπορούσε να ενημερωθεί, ενδεχομένως, για κάποιους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού για τους οποίους δεν γνώριζε, για τα τοπικά προϊόντα και την τοπική κουζίνα, κάποιες δραστηριότητες που διοργανώνονται από ντόπιους. Η κίνηση αυτή, την οποία θα μπορούσε κάνει μόνο η τοπική αυτοδιοίκηση και όχι ένας μεμονωμένος ιδιώτης, θα είχε σαν σκοπό την τόνωση της οργάνωσης και του πολιτισμού του νησιού, τη στήριξη της τοπική παραγωγής κ.τ.λ.

 

 

 

Όμως, οι κινήσεις για την υλοποίηση των παραπάνω αναφερόμενων δεν έχουν παρατηρηθεί ούτε αναφερθεί σαν σχέδιο για το μέλλον.

 

 

 

 

 

 

 

Η Μήλος βρίσκεται σε «απόσταση» επτά ωρών με συμβατικό πλοίο και τεσσάρων ωρών με ταχύπλοο από το λιμάνι του Πειραιά. Ο χρόνος ταξιδιού ίσως να επηρεάζει τις αποφάσεις των τουριστών όσον αφορά των προορισμό των διακοπών τους. Η περιορισμένη δυναμικότητα των αεροπλάνων σε συνδυασμό με ελάχιστα δρομολόγια δεν καταστούν την Μήλο ανταγωνιστικό τουριστικά προορισμό. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι του νησιού θεωρούν ότι η άγονη γραμμή παίζει ένα τεράστιο ρόλο στη μεταφορά των τουριστών. Θεωρούν ότι το αεροπλάνο χρησιμοποιείται από ξένους τουρίστες με υψηλό εισόδημα, παρά τους χαμηλούς ναύλους της αεροπορικής εταιρείας και μια αύξηση στη συχνότητα των πτήσεων, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, θα μπορούσε να προσελκύσει ευκατάστατους ταξιδιώτες οι οποίοι με τη σειρά τους, θα δαπανούσαν περισσότερα χρήματα στο νησί. Το γεγονός αυτό, θα προκαλούσε θετικά αποτελέσματα στην οικονομία της Μήλου, όπως βελτίωση της ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών και υποδομών, προσέλκυση διάφορων επενδύσεων.

 

 

Οι άγονες γραμμές αποτελούν για την Ελλάδα, και όχι μόνο, μια σημαντική παροχή. Όπως αναλύθηκε παραπάνω, από μια άγονη γραμμή απορρέουν κάποιες πολύ σημαντικές, κυρίως θετικές, επιπτώσεις. Για τον λόγο αυτόν, η αεροπορική σύνδεση μιας περιφέρειας με ένα αστικό κέντρο μέσω άγονης γραμμής πρέπει να κατοχυρωθεί ως «αντικείμενο συνεχούς μελέτης». Μέσω αυτής της μελέτης θα μπορούν να εντοπιστούν ευκαιρίες περεταίρω βελτίωσης της αεροπορικής μεταφοράς, επενδυτικές ευκαιρίες είτε από φορείς είτε από ιδιώτες, με απώτερο σκοπό την βελτίωση του επιπέδου ζωής των ανθρώπων της περιφέρειας.

 

 

* Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα της πτυχιακής εργασίας του Ιάκωβου Καπτούρσκι με τίτλο: “Απελευθέρωση Αερογραμμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Άγονες Αεροπορικές Γραμμές στην Ελλάδα”.