- Ποια είναι η υφιστάμενη κατάσταση στον κλάδο, 20 χρόνια μετά την απελευθέρωση των αερομεταφορών στην Ευρώπη;
- Τι προβλέπει η ΙΑΤΑ για το 2012;
- Πώς θα διαμορφωθεί το περιβάλλον στις αερομεταφορές σε 10 χρόνια από σήμερα;
Η ξαφνική χρεωκοπία της Ισπανικής εταιρείας Spanair, ταρακούνησε το, ήδη γεμάτο τριγμούς, στερέωμα του κλάδου των αερομεταφορών στην Ευρώπη.
Εκτός, των συνεπειών που ένα τέτοιο γεγονός έχει στον τομέα της απασχόλησης για την Ισπανία (2.500 άτομα έμειναν χωρίς δουλειά), η οποία επίσης πλήττεται από σοβαρά ελλείμματα στα οικονομικά της, το κλείσιμο του Ισπανικού αερομεταφορέα, προκαλεί προβληματισμούς για τη γενικότερη πορεία του κλάδου στην Ευρώπη.
Δεδομένου ότι οι αερομεταφορές αντιπροσωπεύουν το κυριότερο μέσο τουριστικών μετακινήσεων, η πορεία του κλάδου κατ’ επέκταση επηρεάζει και τον τουριστικό τομέα.
Η διαμόρφωση τόσο του παρόντος όσο και του μελλοντικού τοπίου στον κλάδο των αερομεταφορών πηγάζει από τρεις παραμέτρους:
- Η οικονομική κρίση που έχει οδηγήσει, μεταξύ άλλων, στη μείωση των επιχειρηματικών ταξιδιών (business trips) καθώς οι εταιρείες αναζητούν μέσω των νέων τεχνολογιών τρόπους να περικόψουν τις δαπάνες για τις μετακινήσεις των στελεχών τους.
- Το αυξανόμενο κόστος των καυσίμων που τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, καλύπτει σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό του συνολικού λειτουργικού κόστους των αεροπορικών εταιρειών.
- Ο εντεινόμενος και οξύς ανταγωνισμός στον κλάδο που έχει οδηγήσει σε συγχωνεύσεις και στρατηγικές συμμαχίες.
Ο ανταγωνισμός στην Ευρώπη των ανοιχτών ουρανών
Ο ανταγωνισμός στις Ευρωπαϊκές αερομεταφορές είναι ιδιαίτερα έντονος καθώς εκτός από τις “παραδοσιακές” αεροπορικές εταιρείες (legacy carriers) δυναμική παρουσία έχουν οι εταιρείες χαμηλού κόστους (low cost carriers), οι οποίες, όπως αποδεικνύεται, είναι εξαιρετικά επιθετικές.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι όπως αναφέρουν δημοσιεύματα στον Τύπο, η Ryanair και η Easyjet, δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, ήταν αυτές που προσέφυγαν στην Κομισιόν καταγγέλοντας την παράνομη χρηματοδότηση που δεχόταν η Spanair από την κυβέρνηση της Καταλονίας.
Το έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, διαμορφώθηκε στην Ευρώπη, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, με μία σειρά κοινοτικών οδηγιών που προέβλεπε την απελευθέρωση των αερομεταφορών.
Βάσει της οδηγίας που επικυρώθηκε το 1993, οι κρατικές, μέχρι τότε, αεροπορικές εταιρείες, θα έπρεπε να “απογαλακτιστούν” από την κρατική επιχορήγηση, η οποία κρίθηκε παράνομη.
Εξαιτίας αυτής της οδηγίας, άλλωστε, και η Ελλάδα καταδικάστηκε από την Κομισιόν, καθώς για χρόνια μετά συνέχιζε να χρηματοδοτεί την Ολυμπιακή Αεροπορία.
Το τοπίο των αερομεταφορών σήμερα
Περίπου 20 χρόνια μετά, οι αεροπορικές εταιρείες για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στο υφιστάμενο περιβάλλον και να παραμείνουν βιώσιμες έχουν ήδη προβεί σε συγχωνεύσεις και στρατηγικές συμμαχίες ενώ δεν είναι λίγες όσες έχουν οδηγηθεί σε κλείσιμο.
Από το 2003 έως και σήμερα οι εταιρείες που έχουν υπαχθεί στο πτωχευτικό κώδικα ή έχουν βάλει οριστικά λουκέτο ανέρχονται στις 71 μόνο στην Ευρώπη.
Επιπλέον, ήδη από τον Απρίλιο του 2010, ο τότε Διευθύνων Σύμβουλος της ΙΑΤΑ, Giovanni Bisignani, είχε επισημάνει την κρισιμότητα της κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει πάνω από 5 αεροπορικές εταιρείες, μικρού και μεσαίου μεγέθους, οι οποίες όπως είχε τονίσει, έχουν έρθει αντιμέτωπες με τον κίνδυνο της χρεωκοπίας.
Η δήλωση αυτή, είχε συμπέσει με την ηφαιστειακή τέφρα που οδήγησε στο κλείσιμο πολλών Ευρωπαϊκών αεροδρομίων για 6 ημέρες, με αποτέλεσμα να ακυρωθούν 100.000 πτήσεις καθώς και να ταλαιπωρηθούν 10 εκ. επιβάτες. Οι ζημιές για τις αεροπορικές εταιρείες άγγιξαν τα 1,8 δις δολάρια.
Σε αυτό, έρχεται να προστεθεί το αυξανόμενο κόστος των καυσίμων που,σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, το 2011 αντιπροσώπευε το 30% του συνολικού λειτουργικού κόστους των αεροπορικών εταιρειών ενώ για το 2012, αναμένεται να αντιπροσωπεύει το 32%. Τα ποσοστά αυτά είναι σχεδόν διπλάσια σε σχέση με 9 χρόνια πριν. Το 2003, το κόστος των καυσίμων αντιπροσώπευε μόλις το 14% του συνολικού λειτουργικού κόστους. (Πηγή: ΙΑΤΑ, Δεκέμβριος 2011).
Στο πλαίσιο αυτό, η απάντηση των εταιρειών δίνεται με συγχωνεύσεις και συμμαχίες. Οι κυριότερες στρατηγικές συμμαχίες αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη είναι:
- Oneworld
- Star Alliance
- SkyTeam
Οι συμμαχίες αυτές παρέχουν οικονομίες κλίμακας καθώς μοιράζονται κοινά συστήματα κρατήσεων, προμηθειών κ.ο.κ.
Αντίστοιχη κινητικότητα παρατηρείται και στις χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες, όπου οι μεγαλύτερες εξ αυτών (Ryanair, Easyjet) έχουν ήδη αρχίσει να εξαγοράζουν και να συγκεντρώνουν τις μικρότερες του κλάδου ενώ οι υπόλοιπες οδηγούνται σε κλείσιμο.
Οι “χαμένοι” της υπόθεσης φαίνεται ότι είναι οι εταιρείες ναυλωμένων πτήσεων (charters) καθώς στο έργο τους παρεμβαίνουν πλέον και οι εταιρείες τακτικών πτήσεων, οι οποίες αυξάνουν τα δρομολογιά τους στην αιχμή της τουριστικής σαιζόν και επιπλέον προσθέτουν έκτακτες απευθείας πτήσεις προς τουριστικούς προορισμούς, πουλώντας μαζικά θέσεις σε γκρουπ. Σε απάντηση, των κινήσεων αυτών, οι εταιρείες charters πωλούν μεμονωμένες θέσεις στον τελικό καταναλωτή.
Το μέλλον των αερομεταφορών στην Ευρώπη
Στο ίδιο μοτίβο, με τις συγχωνεύσεις και τις στρατηγικές συμμαχίες, φαίνεται ότι θα κινηθούν οι αεροπορικές εταιρείες, επιζητώντας τη λύση για επιβίωση και ει δυνατόν ανάπτυξη τους, τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, η ΙΑΤΑ, για τη φετινή χρονιά τουλάχιστον, προβλέπει ότι τα έσοδα των εταιρειών στην Ευρώπη θα μειωθούν σημαντικά, παρουσιάζοντας, μάλιστα, και ζημιές της τάξης των 600 εκ. δολαρίων.
Επίσης, σύμφωνα με τον πρώην Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΙΑΤΑ, κ. Giovanni Bisignani, τα περιθώρια ανάπτυξης που υπάρχουν στον κλάδο στην Ασία θα διαμορφώσουν το τοπίο του μέλλοντος.
“Πλέον η Ασία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά αερομεταφορών με τεράστιες δυνατότητες“, σημειώνε τα τέλη του καλοκαιριού 2011 ο Bisignani,” καθώς οι χώρες μέλη της ASEAN (Ένωση Νοτιοανατολικών Ασιατικών Εθνών) θα ανοίξουν τους εναέριους χώρους τους τα επόμενα χρόνια, δημιουργώντας τεράστιες ευκαιρίες ανάπτυξης.”
Επίσης, ο κ. Bisignani, στάθηκε και στο σημαντικό ρόλο των κρατών με την εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών. Προέβλεψε, μάλιστα, ότι οι κυβερνήσεις των κρατών ανά την υφήλιο θα συνεχίσουν να μην ενσκήπτουν στα προβλήματα του κλάδου των αερομεταφορών, με εξαιρέσεις των χωρών της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Μέσης Ανατολής, των οποίων οι πολιτικές που εφαρμόζουν έχουν ως αποτελέσμα την αύξηση του ΑΕΠ τους.
Ζοφερό διαγράφεται και το μέλλον των εταιρειών ναυλωμένων πτήσεων (charters) καθώς ακούγεται η άποψη ότι σταδιακά φθίνουν. Προβλέπεται, μάλιστα, ότι σε δέκα χρόνια το έργο τους θα μειωθεί δραστικά, σε σημείο που μπορεί να εξαφανιστούν.
Ξεφυλλίστε το άρθρο
