Μια από τις αιτίες που πολλοί άνθρωποι ταξιδεύουν είναι για να επισκεφτούν αρχαιολογικούς χώρους και να εντρυφήσουν σε πολιτισμούς όπως ο αρχαιοελληνικός.
Αυτό είναι συχνό φαινόμενο σε φοιτητές πανεπιστημίων της Ευρώπης, των Η.Π.Α. και του Καναδά. Ετσι, στο παρελθόν ήταν συχνά τα φοιτητικά γκρουπ που έρχονταν στην Ελλάδα για εκπαιδευτικούς λόγους καθώς γι’αυτούς είναι ένα ταξίδι σημαντικό που προσδοκούν και προετοιμάζουν αρκετό καιρό πριν, όταν οι συνθήκες (πολιτική κατάσταση, απεργίες, επεισόδια κ.λπ.) δεν δείχνουν ευνοϊκές για την πραγματοποίησή του στην Ελλάδα, την προτίμησή τους κερδίζουν δύο γειτονικές χώρες, η Τουρκία και η Ιταλία. Ειδικά η δεύτερη, με τη Σικελία να βρίθει από αρχαιολογικούς χώρους, οργανωμένους, καθαρούς και προσβάσιμους στον επισκέπτη, κερδίζει μεγάλο κομμάτι αυτής της τουριστικής δραστηριότητας.
Η νότια Ιταλία είχε γίνει στην διάρκεια του Β’ ελληνικού αποικισμού (8ο-7ο π.Χ. αι) το επίκεντρο της μετανάστευσης στην δυτική Μεσόγειο.(Πιθανό είναι να είχαν φτάσει πολύ πριν από αυτούς οι Μυκηναίοι αλλά τα ερείπια κτιρίων αυτής της εποχής μελετούνται ακόμα). Και όχι άδικα, αφού είναι το μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου, με πολύ καλό κλίμα και πλούσιο έδαφος όπου με επιτυχία μεταδόθηκε η καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού και άλλων οπωροφόρων δέντρων και αυτές οι καλλιέργειες (μαζί με τα δημητριακά) έμελλε να συντηρήσουν το νησί και τους κατοίκους του μέχρι τις μέρες μας. Φυσικά αγκυροβόλια επίσης διαθέτει το νησί και ο διάπλους του Ιονίου ήταν εύκολη υπόθεση για τους θαλασσομάχους αρχαίους ημών προγόνους. Το νησί διατρέχεται από 15 ποταμάκια που άρδευαν τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Στην ανατολική πλευρά βέβαια δεσπόζει ο όγκος και η χιονισμένη (όλο τον χρόνο σχεδόν ) κορυφή της Αίτνα που είναι από τα πιο δραστήρια ηφαίστεια του κόσμου, αλλά φρόντιζαν με θυσίες, τάματα και αφιερώματα στον θεό Ήφαιστο (που πίστευαν ότι είχε το εργαστήριό του εκεί) να τον εξευμενίζουν.
Ολη η Σικελία λοιπόν είχε αποικιστεί στα παραλιακά μέρη από Ελληνες, προερχόμενους από διάφορες πόλεις της ελληνικής μέχρι τότε επικράτειας και επιβεβαιώνοντας την καταγωγή τους, αφού προόδεψαν και ανάπτυξαν τις αποικίες αυτές φτάνοντας σε ψηλά επίπεδα ευημερίας, κατόπιν άρχιζαν τις διαμάχες μεταξύ τους. Ο Θουκυδίδης έχει καταγράψει με σχολαστικότητα και επιστημονική λεπτομέρεια τη συνέχιση του πελοποννησιακού πολέμου στη Σικελία και την τελική καταστροφή του εκστρατευτικού σώματος των Αθηναίων στα τείχη και τις πεδιάδες γύρω από τις Συρακούσες και την κατάληξη των επιζώντων είτε στα σκλαβοπάζαρα είτε στα λατομεία του τυράννου Διόνυσου.
Από αυτή την εποχή και μετά όλη η ελληνική παροικία περνάει σε παρακμή και διευκολύνει την κατάληψη του νησιού από τα στρατεύματα της Ρώμης. Δεν αρκούσαν ούτε οι εφευρέσεις του Αρχιμήδη που μάλιστα σκοτώθηκε κατά την κατάληψη των Συρακουσών από Ρωμαίο στρατιώτη το 211 π.Χ.
Στη συνέχεια των αιώνων και μετά τους Ρωμαίους πέρασαν πολλοί κατακτητές, καθώς το νησί βρίσκεται σε κομβικό σημείο στο κέντρο της Μεσογείου. Βάνδαλοι, Οστρογότθοι, Βυζαντινοί, Άραβες, Νορμανδοί, Αραγωνέζοι και για μεγάλα διαστήματα οι γαλαζοαίματοι των οίκων των Ανζού και των Βουρβώνων είχαν στα χέρια τους το νησί. Κατά τον 19ο αι. οι Σικελιάνοι ένωσαν τα όπλα τους με τους ερυθροχιτώνες του Γκαριμπάλντι επιταχύνοντας έτσι την ενοποίηση της χώρας αλλά η συνέχεια δεν ήταν τόσο ομαλή. Κάτι η απόσταση από τις βιομηχανικά αναπτυγμένες περιοχές του βορρά, λίγο ο ιδιόμορφος χαρακτήρας των κατοίκων (ελληνικό αίμα!), ίσως η τσιφλικάδικη οργάνωση της αγροτοκτηνοτροφικής οικονομίας, εμφανίστηκε η Μαφία. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πότε, πως και γιατί, αλλά το συμπέρασμα είναι ότι από την στιγμή που εμφανίστηκε έβαλε ανεξίτηλη σφραγίδα στην ιστορία της οικονομίας, του εγκλήματος, των επιχειρήσεων και του νόμου, όχι μόνο στην Ιταλία αλλά σε όλο τον κόσμο, αφού όταν μεταλαμπαδεύτηκε (!) στην Αμερική στις αρχές του 20ου αι δημιούργησε σχολή εκφοβισμού, δικτύωσης και εξαγοράς δημοσίων λειτουργών (σιγά το δύσκολο θα πούμε εμείς !!) και σε σημείο ελέγχου και καθορισμού της οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής διαφόρων χωρών. Από τότε πέρασε καιρός, έτρεξε πολύ αίμα στα πλακόστρωτα του Παλέρμο, άλλαξαν οι εποχές και η ίδια η οργάνωση πέρασε σε άλλα στάδια και πλέον ανακατεύεται σε νόμιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ακούγονται εκτιμήσεις σχετικά με τον κύκλο εργασιών της σε δυσθεώρητα ύψη αλλά το θέμα αυτό δεν συζητιέται εύκολα, όπως άλλωστε έλεγε ο ξεναγός μου ο Έντζο, «όποιος δεν μίλησε, δεν έχασε» λένε οι ντόπιοι. Όποιος μιλάει γι’αυτά τα θέματα μάλλον δεν γνωρίζει καλά, γιατί όποιος γνωρίζει δεν μιλάει. Κι εγώ δεν ξέρω, ακουστά έχω μόνο…
Σικελία όμως δεν είναι μόνο η Μαφία. Είναι τα αμέτρητα ελληνικής ρίζας τοπωνύμια και οι αμέτρητες αρχαιότητες, κάποιες πολύ καλά διατηρημένες. Είναι οι ρωμαϊκές αρχαιότητες, με ερείπια έργων υποδομής αλλά και φανταστικά ψηφιδωτά με ολοζώντανες απεικονίσεις. Είναι οι πάμπολλες εκκλησίες από τον 6ο μ.Χ. αι. κάποιες, με επιρροές από Βυζαντινούς, από Νορμανδούς, από Αραγωνέζους. Είναι τα οικογενειακά οινοποιεία με τις αυθεντικές γεύσεις και παραδοσιακές μεθόδους. Είναι ο καπνός από τον κώνο της Αίτνα που βλέπουν συχνά οι κάτοικοι της Κατάνια και δεν ανησυχούν. Είναι μια γρανίτα λεμόνι ή μέντα που σε δροσίζει μετά την επίσκεψη στο θέατρο της Ταορμίνα ενώ απολαμβάνεις την θέα στους κήπους της Νάξου (!). Είναι αυτό το γνώριμο συνοθύλευμα από φωνές, ψιθύρους και γεύσεις, τόσο κοντινό, τόσο γνώριμο που καμιά φορά ξαφνιάζει. Απλά Μεσογειακό. (συνεχίζεται…)
Ταξίδι στη Σικελία (Μέρος A’)
