Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ξεναγοί στη χώρα μας, τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ανεργίας που πλήττουν τον κλάδο καθώς και για το επίκαιρο θέμα των Σχολών μιλά στο Tourism Press, ο Πρόεδρος του Σωματείου των Διπλωματούχων Ξεναγών, κ. Κρίτων Πιπεράς.
Το επάγγελμα του ξεναγού είναι ένα κλειστό επάγγελμα. Για ποιούς λόγους πιστεύετε ότι θα πρέπει να παραμείνει έτσι;
Το επάγγελμα του ξεναγού, ουδέποτε ηταν κλειστό. Δεν υπάρχουν ούτε γεωγραφικοί περιορισμοί, ούτε υπάρχει περιορισμός στον αριθμό όσων νόμιμα μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμα, αρκεί βέβαια να είναι απόφοιτοι της σχολής Ξεναγών του ΟΤΕΚ, μια σχολή κρατική.
Το επάγγελμά μας, μάλιστα, ήταν απο τα πρώτα που εναρμονίστηκαν με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (νόμος 3766). Όπως όλα τα νομοθετικά ρυθμισμένα επαγγέλματα, απαιτεί δίπλωμα επαγγελματικής σχολής για την άσκησή του, όπως το επάγγελμα του συντηρητή έργων τέχνης, του διαιτολόγου, του λογοθεραπευτή, του γυμναστή, του κομμωτή, καθηγητή, κ.λπ. Ο οποιοσδήποτε έχει το δίπλωμα της Σχολής Ξεναγών μπορεί να εργαστεί χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση και περιορισμό, ούτε γεωγραφικό, ούτε στον αριθμό των ασκούντων το επάγγελμα, ούτε στον καθορισμό των αμοιβών (όλα αυτά δηλαδή που χαρακτηρίζουν τα κλειστά επαγγέλματα).
Πόσοι διπλωματούχοι ξεναγοί υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και ποιές εθνικότητες καλύπτουν; Τι ελλείψεις υπάρχουν;
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 2.700 διπλωματούχοι ξεναγοί, που καλύπτουν 27 διαφορετικές γλώσσες. Ελλείψεις πραγματικές δεν υπάρχουν, ακόμα και σε γλώσσες όπως η κινέζικη, για την οποία, όμως, θα αναφερθώ στη συνέχεια.
Σε τι επίπεδα κινείται η απασχόληση των διπλωματούχων ξεναγών αυτή τη στιγμή στη χώρα μας;
Λόγω των πολλών προβλημάτων τη φετινή τουριστική περίοδο και της πτώσης στις αφίξεις και λαμβάνοντας υπόψη οτι μιλάμε για ένα επάγγελμα εποχιακό, η ανεργία στον κλάδο φέτος αγγίζει το 40%, ποσοστό που φθάνει το 70% σε κάποια είδη τουρ όπως οι γύροι στην Ηπειρωτική Ελλάδα ή και το 80% για κάποιες γλώσσες όπως τα γερμανικά.
Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος;
Κυριότερα προβλήματα θεωρούμε :
Ανυπαρξία ελέγχων για όσους παράνομα ασκούν το επάγγελμα, και ενώ υπάρχει νομοθεσία το κράτος είναι κραυγαλέα απόν.
Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα, όπως τουριστικά γραφεία (στη Σαντορίνη, Πάτμο και αλλού) τα οποία συστηματικά χρησιμοποιούν παράνομους, ανεκπαίδευτους, οι οποίοι βέβαια αποφέρουν πολλά κέρδη μιας και αμείβονται πολύ χαμηλά, χωρίς αποδείξεις, με αποτέλεσμα τεράστια διαφυγή κερδών για το κράτος, αύξηση της μαύρης εργασίας, υποβάθμιση του τουριστικού προιόντος, κακές υπηρεσίες, και αύξηση της ανεργίας των διπλωματούχων ξεναγών.
Παράνομοι απο χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που ξεναγούν σε ευαίσθητους χώρους όπως Πέλλα και Βεργίνα (ακόμα και από τα Σκόπια!), δίνοντας βεβαια τις δικές τους ερμηνείες για θέματα όπως το Μακεδονικό.
Ταξιτζήδες που λειτουργούν ως ξεναγοί και τουριστικοί πράκτορες με τεράστια και πάλι διαφυγή κερδών για το κράτος (το διαδίκτυο βρίθει από καταχωρήσεις τών κυρίων αυτών που προσφέρουν τα πάντα, απο ξεναγήσεις, εκδρομές, μεχρι ενοικίαση δωματίων).
Υπάρχουν ελλείψεις κυρίως στα κινέζικα, γλώσσα όμως που ελέγχεται από παράνομους κινέζους λαθροξεναγούς, με αποτέλεσμα να μην εργάζονται καθόλου οι δυο κινεζόφωνοι που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και στα τουρκικά όπου θα μπορούσαν να εργάζονται 20 ξεναγοί αν δεν λαθροξεναγούσαν οι τούρκοι συνοδοί.
Ρώσοι συνοδοί που επίσης κάνουν τον ξεναγό με τη κάλυψη τουριστικών γραφείων, τη στιγμή που οι ρωσόφωνοι ξεναγοί είναι πάνω απο 70, άνεργοι, με μέσο όρο δουλειάς το χρόνο τις 40 ημέρες!!.
Ωράριο αρχαιολογικών χώρων και μουσείων. Γνωστό και χρόνιο πρόβλημα, το οποίο και φέτος προσπαθεί να λυθεί με ημίμετρα, με αποτέλεσμα, ακόμα και τώρα, χώροι όπως η Ακρόπολη, τα Σαββατοκύριακα να κλείνουν στις 3 μμ.
Η διευθέτηση ωραρίου 9.00 με 16.00 σίγουρα δεν λύνει το πρόβλημα, μιας και υποχρεώνει τα οργανωμένα γκρούπ να επισκέπτονται τους χώρους μεσα στο μεσημέρι, χωρίς να έχουν την επιλογή απογευματινής επίσκεψης, που θα αποσυμφόριζε και χώρους μεγάλης επισκεψιμότητας οπως η Ακρόπολη στην οποία παρατηρουύνται καθημερινά φαινόμενα αδιαχώρητου.
Προβλήματα επίσης με θέματα τουαλέτας (οι περισσότερες απαράδεκτες), σκουπιδιών στις περισσότερες τουριστικές διαδρομές, έλλειψη πάρκινγκ ακόμα και σε χώρους όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, και ειδικά για την Αθήνα, πρόβλημα εγκληματικότητας (παντελής έλλειψη αστυνόμευσης στην Ακρόπολη, με αποτέλεσμα καθημερινά κρούσματα κλοπών απο οργανωμένες συμμορίες), έλλειψη αστυνόμευσης του κέντρου, παραβατικότητα, με σκηνές καθημερινά διακίνησης παράνομων ουσιών και χρήσης μέρα μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας, επαιτεία, άστεγοι που είναι ξαπλωμένοι στα πεζοδρόμια, βρωμιά, σκουπίδια, γκαφίτι, που παραπέμπουν σε μια τρικοσκομική πόλη, σίγουρα όχι Ευρωπαική και σίγουρα όχι στη πόλη που θεωρείται το λίκνο του πολιτισμού. Τέτοιες εικόνες διώχνουν και τους τελευταίους επισκέπτες, με τα ξενοδοχεία του κέντρου να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Υπάρχει έλλειψη οποιασδήποτε προβολής της χώρας και της Αθήνας, με αποτέλεσμα και οι λίγοι εναπομείναντες επισκέπτες να εκπλήσσονται (ευτυχώς ευχάριστα) μια που περίμεναν να γίνονται οδομαχίες στην Αθήνα!! Δεν εγινε καμία προσπάθεια από το επίσημο κράτος να αντιστραφεί η αρνητική αυτή εικόνα της πόλης.
Κατά τη γνώμη σας, τι θα πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα αυτά;
Θα πρέπει λοιπόν να καταλάβουμε όλοι και πρώτα –πρώτα το κράτος, ότι χρειάζεται ΣΟΒΑΡΗ αντιμετώπιση του τουρισμού καθώς επίσης να επενδύσουμε στο προιόν αυτό γιατί ο επισκέπτης σήμερα έχει απαιτήσεις.
Ήλιο και θάλασσα και αρχαιότητες προσφέρουν και άλλες χώρες, με πρώτους και καλύτερους τους γείτονες μας της Τουρκίας. Χρειάζεται υπευθυνότητα, επαγγελματισμός, αφοσίωση, προβολή, ανθρώπους γνώστες του αντικειμένου στις καίριες θέσεις των αποφάσεων. Δεν ειναι δυνατόν εν έτει 2012, να μιλάμε ακόμα για ωράρια σε αρχαιολογικούς χώρους, τουαλέτες, φύλαξη, σκουπίδια…
Σχολές Ξεναγών: Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να γίνει τόσο για την ομαλή λειτουργία τους όσο και για την αναβάθμισή τους;
Το βασικό είναι ο κύκλος σπουδών των διαφόρων σχολών ανά την Ελλάδα να μην ξεκινά ταυτόχρονα κάθε τρία χρόνια όπως τώρα αλλά κυλιόμενα (μια κάθε χρόνο).
Επίσης πολύ βασική είναι η πρόσληψη καθηγητών για όλον τον κύκλο σπουδών μιας σχολής και όχι ν’ αλλάζουν κάθε εξάμηνο, λόγω των ΠΔ περί προσλήψεων στο δημόσιο.
Οι σχολές Ξεναγών, σχολές – πρότυπο, πρέπει να επαναλειτουργήσουν το συντομότερο δυνατόν. Αποτελούν μια ακόμα επένδυση που το κράτος θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά, μια πού ο διπλωματούχος ξεναγός –που θεωρείται δικαίως ο πρεσβευτής της Ελλάδας στούς ξένους-είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της τουριστικής αγοράς, ένα από τα κομμάτια που κάνουν την Ελλάδα να ξεχωρίζει σαν τουριστικός προορισμός.
Μην ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι των επισκεπτών, διαλέγει την Ελλάδα για τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς της τόπους, τη διαλέγει γιατί επιθυμεί να μάθει την ίδια του την ιστορία. Οι σχολές, οι οποίες συμπληρώνονται με μαθήματα σύγχρονα (όπως οικολογία), πρέπει να κρατήσουν το εκπαιδευτικό δυναμικό υψηλό όπως ήταν πάντα, και πιστεύουμε οτι πρέπει να λειτουργούν αδιάλειπτα, απρόσκοπτα, με συνεχή υποστήριξη του κράτους.
Να αναφέρω εδώ, οτι τα ετήσια επιμορφωτικά μας σεμινάρια τα οποία γίνονται εδώ και δεκαετίες με την υποστήριξη του ΕΟΤ και του ΟΤΕΚ, φέτος πραγματοποιήθηκαν, λόγω έλλειψης κονδυλίων, μόνο χάρις στις προσπάθειες συναδέλφων, ενώ την ίδια στιγμή, στην Τουρκία επιχορηγούνται απο το κράτος, η συμμετοχή των Τούρκων ξεναγών είναι υποχρεωτική, όλοι λαμβάνουν πιστοποιητικό συμμετοχής – το οποίο μετρά στο βιογραφικό τους – και για φέτος τα σεμινάρια τους ήταν για το κουρδικό και το αρμενικό ζήτημα, για να ξέρουν τι θα απαντούν στούς ξένους. Τα συμπεράσματα δικά σας.
