Η εκπαίδευση είναι απαραίτητη για μια ακμάζουσα κοινωνία: Είναι μία δύναμη που βοηθά να αυξηθεί η κοινωνική και οικονομική ευρωστία των λαών. Η γνώση μπορεί και θα απαντήσει στις πιο πιεστικές ερωτήσεις της στιγμής διότι παρέχει μια διαδρομή προς τις ευκαιρίες απασχόλησης και οικονομικής ευημερίας. Οι μαθητές που αποφοιτούν κερδίζουν περισσότερα στη διάρκεια της ζωής τους από τους συνομηλίκους που δεν το έπραξαν, και τείνουν να είναι πιο ενεργοί σαν πολίτες.
Το 2015 παρουσιάστηκε στην ατζέντα της UNESCO για την παιδεία, η συνολική Έκθεση Παρακολούθησης Εκπαίδευση για Όλους 2000-2015 όπου εμφάνισε εάν επιτεύχθηκε ο στόχος στην εκπαίδευση και αν τα ενδιαφερόμενα μέρη δέχθηκαν τις δεσμεύσεις τους που με λίγες λέξεις αναφερόταν ότι “ Όλα τα παιδιά και οι νέοι, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα, το οικογενειακό εισόδημα, την ιθαγένεια, την κατάσταση της αναπηρίας τους ή όπου ζουν, θα πρέπει να εγγραφούν στο σχολείο για μάθηση”. Όμως, καθώς διανύουμε το πρώτο μισό του 2015 είναι ξεκάθαρο ότι βρισκόμαστε μακριά για την πραγματοποίηση του στόχου.
Περίπου 121 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι εξακολουθούν να στερούνται το δικαίωμά τους σε ευκαιρίες μάθησης μέσω της εκπαίδευσης.
Ερχόμενοι στην Ευρώπη και στο τι ακριβώς συμβαίνει στη χώρα μας παρατηρούμε το φαινόμενο της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου
Η ανάδειξη του ζητήματος της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και των αρνητικών συνεπειών της για τις κοινωνίες των ευρωπαϊκών χωρών χρονολογείται ήδη από το 2003 όταν, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης του στρατηγικού στόχου που τέθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εκπαίδευσης έθεσε τον εξής στόχο: «Έως το 2010 θα πρέπει να έχει μειωθεί τουλάχιστον στο μισό το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, σε σχέση με το ποσοστό του 2000, ώστε ο μέσος όρος για τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο να είναι ίσος ή μικρότερος του 10%».
Οι μόνιμα υψηλοί αριθμοί νέων που εγκαταλείπουν το σχολείο νωρίς, χωρίς βασικό επίπεδο προσόντων και ικανοτήτων, αποτελούν ανησυχητικό σημάδι ότι τα συστήματα αρχικής εκπαίδευσης δεν παρέχουν πάντα τις απαραίτητες βάσεις και προϋποθέσεις για τη δια βίου μάθηση ή για να κρατήσουν τα παιδιά μέσα στο σχολείο. Τα δεδομένα σχετικά με τη μαθητική διαρροή, τα συστήματα δηλαδή που παρακολουθούν τη μαθητική διαρροή, είναι η EUROSTAT ή η ΕΛΣΤΑΤ, η αντίστοιχη Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Οι έρευνες αυτές αναφέρονται κυρίως σε νέους ηλικίας 18 έως 24 ετών, που δεν έχουν ολοκληρώσει τον ανώτερο κύκλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δε συμμετέχουν στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση.
Πώς θα μπορούσε ν’ αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο φαινόμενο;
H σημασία της πληροφόρησης στη μείωση της σχολικής διαρροής. Το καθοριστικό βήμα στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών, είναι η λήψη απόφασης.
Τι είναι η λήψη απόφασης;
Είναι συνδυασμός αυτογνωσίας και έγκαιρης πληροφόρησης. Το να συνεχίσει ή να παρατήσει κανείς το σχολείο είναι μία απόφαση.
Η σωστή πληροφόρηση μπορεί να αποτρέψει την διαρροή με την απόφαση παραμονής στο σχολείο, ίσως σε άλλου τύπου σχολείο.
Οι ατομικές πληροφορίες βοηθούν τον μαθητή να κατανοήσει σε τι διαφέρει και να αποδεχθεί τον εαυτό του, να δημιουργήσει ολοκληρωμένη προσωπικότητα, να αντιληφθεί προβλήματα που πιθανώς αντιμετωπίζει, να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις, να διαχειριστεί και να αποφύγει την απόρριψη στο σχολείο.
Ο βαθμός και η ποιότητα πληροφόρησης σχετικά με ένα θέμα, βοηθά τον μαθητή να αυξάνει τη γνώση του σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, να διευρύνει τους ορίζοντές του και να συνειδητοποιεί τα εμπόδια και τις δυσκολίες που προκύπτουν, να ξεκαθαρίζει τους στόχους του, να χαράσσει το σχέδιο της ζωής του. Να γνωρίζει την εγκυρότητα της πληροφορίας. Να επιλέγει την κατάλληλη πληροφορία και να την αξιοποιεί για το συγκεκριμένο θέμα. Να αναπτύσσει τη δεξιότητα ενεργούς αναζήτησης. Σας φαίνονται πολλά, δεν είναι απίθανο όμως, μπορούν να υλοποιηθούν. Να διευρύνει τις επιλογές του και τις εναλλακτικές λύσεις που έχει στη διάθεσή του, να αυξάνει την αυτοπεποίθησή του και να γίνει περισσότερο υπεύθυνος για τις αποφάσεις και τις πράξεις του, να παίρνει σωστές αποφάσεις. Ο βαθμός και η ποιότητα πληροφόρησης επηρεάζει τις σκέψεις, τις εκτιμήσεις, τις στάσεις και την συμπεριφορά του.
Όσον αφορά την κοινωνική πληροφόρηση και την συναισθηματική νοημοσύνη, εδώ μιλάμε για την αυτογνωσία και τις κοινωνικές δεξιότητες και πραγματικά έχουμε συναντήσει το φαινόμενο, εκείνοι που είχαν τις υψηλότερες επιδόσεις στο σχολείο δεν είναι οπωσδήποτε περισσότερο επιτυχημένοι, σε σύγκριση με συμμαθητές τους με χαμηλότερες επιδόσεις, στην πορεία της ζωής τους.
Οι κοινωνικές ικανότητες που αποκτήθηκαν κατά την παιδική ηλικία, όπως η ικανότητα να αντιμετωπίζει κανείς τις αναποδιές, να ελέγχει τα συναισθήματά του και να τα πηγαίνει καλά με τους ανθρώπους, αλλά και η λήψη σωστών αποφάσεων, ήταν αυτές που έπαιξαν τον σπουδαιότερο ρόλο για την μετέπειτα εικόνα και κατάσταση του μαθητή φυσικά.
Ο μαθητής θα πρέπει να γίνει πιο ενεργός, να αναζητά ενεργά τις πληροφορίες και να τις αναλύει κριτικά, να αναπτύξει μια ενεργητική στάση για τα όσα συμβαίνουν γύρω του, κριτική και κοινωνική ενημέρωση, ποιος λέει τι και γιατί.
Επιπροσθέτως, η διαδικασία της εκπαίδευσης εκτός από τη γνώση βοηθά ν’ αναπτύσσονται και ικανότητες και να διαμορφώνονται αξίες όπως ηθική, ειλικρίνεια, ακεραιότητα χαρακτήρα αίσθηση του δικαίου, αφοσίωση, επαγγελματισμός, υπευθυνότητα, και τόσα άλλα, που στις μέρες μας έχουν αρχίσει να εκλείπουν.
Τέλος, μία ακόμα λύση είναι το σχολείο του μέλλοντος, που επικεντρώνεται στα θέλω των μαθητών και της εποχής. Ίσως, αυτό να είναι η λύση για όλα τα θέματα καθώς η νέα εποχή πλησιάζει.
Πηγές & Φωτογραφικό υλικό:
Αντζέντα Unesco για την παιδεία: http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002322/232205e.pdf
κ. Άννα Φιλίνη – Λασκαράκη, εκπαιδευτικός, υπεύθυνη Πολυμερούς Σχολικής Σύμπραξης Comenius, 5ο Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης
