Φωτογραφία: Εδουάρδος Ντόντγουελ: Παρθενώνας 1821. Πηγή: LIFO
Λάτρεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, μελετητές, πολιτικοί και φυσιοδίφες περιηγήθηκαν στον ελλαδικό χώρο για να καταγράψουν τις εμπειρίες τους, να τον υμνήσουν και να απεικονίσουν τη ζωή του 18ου και 19ου αιώνα.
Τουρισμός στον ελλαδικό χώρο του 1821 σαφώς και δεν υπήρχε με την έννοια που τον αντιλαμβανόμαστε σήμερα, με συγκεκριμένη οργάνωση και δομές. Ωστόσο, τον 19ο αιώνα, τα ταξίδια στην Ελλάδα αποτελούσαν ευρωπαϊκή τάση, τόσο λόγω του φιλελληνικού ρεύματος που είχε αναπτυχθεί με την Επανάσταση όσο και την αγάπη του κόσμου για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό που είχε ανθίσει με τον Διαφωτισμό.
Ταξιδιώτες από άλλες χώρες επισκέπτονταν τον τόπο τόσο πριν το 1821 όσο και μετά, μεμονωμένα, ορμώμενοι, κυρίως, από όσα διάβαζαν για την αρχαία Ελλάδα και ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά τα μέρη που γεννήθηκε η Δημοκρατία.
Επίσης, από τα τέλη του 18ου αιώνα, οι περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εντάσσονται στο λεγόμενο Grand Tour, ένα μεγάλο ταξίδι, δηλαδή, που έκαναν μέλη των αριστοκρατικών οικογενειών μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους.
Κάθε περιηγητής, αποτύπωνε σε κείμενα ή σε πίνακες ζωγραφικής τις δικές του εμπειρίες και εικόνες από τη σύγχρονη Ελλάδα και αυτό οδήγησε σύντομα στην πραγματοποίηση ταξιδιών οργανωμένων από φορείς, προκειμένου να καταγράψουν κάτι συγκεκριμένο κάθε φορά, είτε τα χαρακτηριστικά του τόπου, είτε τις ενδυμασίες των ανθρώπων, είτε τις αρχαιότητες.
Ανάμεσα σε αυτούς, ο ελληνιστής και αρχαιολόγος Ρίτσαρντ Τσάντλερ (1738- 1810), ο λόγιος και έμπορος Πιερ Ογκίστ Γκι (1721-1799), οι, ελληνικής καταγωγής, βοτανολόγοι Ντίμο και Νικόλο Στεφανόπολι που ταξίδεψαν από την Κορσική στον ελλαδικό χώρο τις χρονιές 1797-1798.
Ο ελληνολάτρης Γάλλος υποκόμης Σατωβριάνδος στην περιήγησή του στην Ελλάδα, το 1806, καταγράφει τον ενθουσιασμό του περνώντας μία μέρα από την αυγή μέχρι τη δύση του ήλιου στην Ακρόπολη, προσπαθώντας να αναβιώσει με το μυαλό του τις ένδοξες στιγμές της αρχαίας Ελλάδας.
Το γεγονός αυτό, μας άφησε πλούσιο υλικό για το πώς ήταν η Ελλάδα πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, προσέλκυσε και κυνηγούς αρχαιολογικών θησαυρών κι έτσι οι απροστάτευτοι αρχαιολογικοί μας χώροι, λεηλατήθηκαν για να εμπλουτίσουν τις συλλογές διαφόρων ηγεμόνων και αρχόντων του εξωτερικού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, που ο Άγγλος διπλωμάτης Έλγιν (1766- 1841) προσπάθησε να μεταφέρει στη χώρα του. Αλλά και ο διάσημος περιηγητής Σουαζέλ ντε Γκουφιέ (1752-1817) που έγραψε το “Ελλάδος Περιήγηση” ανταγωνιζόταν με τον Έλγιν στη συλλογή αρχαιοτήτων.
Ο Αγώνας για Ανεξαρτησία των Ελλήνων, προσέλκυσε και πολλούς φιλέλληνες, ανθρώπους που ασπάστηκαν τα ιδεώδη της Επανάστασης, το δικαίωμα για ελευθερία ενός καταπιεσμένου Έθνους. Ο Λόρδος Βύρων είναι από τους πιο γνωστούς φιλέλληνες, που πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων αλλά και ο Κονσταντέν Γκι (1802 – 1892), σχεδιαστής και υδατογράφος που πήρε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση και φιλοτέχνησε πολλά σχέδια με θέματα που άντλησε από τις πολεμικές εμπειρίες του.
Αργότερα, το νεοσυσταθέν ελληνικό κράτος, συνέχιζε να προσελκύει ευρωπαίους επισκέπτες, όπως ο μυθιστοριογράφος Φλομπέρ, που έρχονταν για να ζήσουν από κοντά την αναγέννησή του. Ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα, η Αθήνα διέθετε πολλά ξενοδοχεία διαφόρων κατηγοριών γύρω από την πλατεία Συντάγματος και την πλατεία Ομονοίας.
Πηγές: Πληροφορίες αντλήθηκαν από τον κατάλογο της έκθεσης “180 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση”, Δεκέμβριος 2001, Βουλή των Ελλήνων και από τη συνέντευξη του κ. Γιώργου Τόλια, διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, στο enet.gr
