Τουριστικές Startups στην Ελλάδα: Το παρόν και το μέλλον

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις δείχνουν την προτίμησή τους στον τουρισμό, ωστόσο αποτελούν, ακόμη, ένα μικρό μέρος επί του συνόλου των επιχειρήσεων που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα (μελέτη Endeavor Hellas).

Το ενθαρρυντικό στοιχείο είναι, σύμφωνα με τον κ. Πάνο Παλαιολόγο, πρόεδρο & ιδρυτή της Hotel Brain, ότι υπάρχουν παραδείγματα νεοφυών ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν δημιουργήσει τουριστικές υπηρεσίες πολύ πιο προηγμένες από αντίστοιχες του εξωτερικού.

Τη δυναμική των νεοφυών επιχειρήσεων αντιλήφθηκε το Υπουργείο Τουρισμού, το οποίο διά στόματος της υπουργού κας Όλγας Κεφαλογιάννη, ανακοίνωσε, πρόσφατα, τη δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας Greece-4-startup με στόχο την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας των νέων και τη δημιουργία επαγγελματικών ευκαιριών.

«Στις προθέσεις μας είναι οι νέοι να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, που να στηρίζεται σε καινοτόμες ιδέες. Παράλληλα η πλατφόρμα αυτή  θα μπορεί δυνητικά να αποτελέσει χώρο πληροφόρησης και ανταλλαγής ιδεών μεταξύ του υπουργείου Τουρισμού, ιδιωτικών ιδρυμάτων και νέων επιχειρηματιών», δήλωσε η κα Όλγα Κεφαλογιάννη, Υπουργός Τουρισμού.

 

Το προφίλ των τουριστικών startups στην Ελλάδα

Καταρκεματισμένη παραμένει η δραστηριότητα των νεοφυών επιχειρήσεων στον τουρισμό, σύμφωνα με μελέτη της Endeavor Hellas.

Έμφαση δίνεται στις ψηφιακές ταξιδιωτικές υπηρεσίες/εμπειρίες, τη διαχείριση ξενοδοχείων και στους διαδικτυακούς τουριστικούς πράκτορες (online travel agents).

Στη χώρα μας, το 2013 ιδρύθηκαν συνολικά 144 νέες επιχειρήσεις από τις 16 που είχαν ιδρυθεί το 2010. Εξαιρετική εξέλιξη, ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό συγκεντρώνεται στον τουρισμό.

Τόσο η μελέτη της Endeavor Hellas όσο και ο κ. Πάνος Παλαιολόγος της Hotel Brain, επισημαίνουν ότι υπάρχουν ακόμη αρκετές επιχειρηματικές ευκαιρίες στον τομέα αυτόν. 

Ο τρόπος που γίνονται οι πωλήσεις, οι κρατήσεις και το marketing του τουριστικού προϊόντος μέσω διαδικτύου αφήνει πάρα πολλά κενά, τόνισε ο κ. Παλαιολόγος στο Tourism Press. “Καθημερινά“, τονίζει ο κ. Παλαιολόγος, “παρακολουθώ είτε μεμονωμένα άτομα είτε ομάδες να βρίσκουν το κενό και να προσπαθούν είτε να βελτιώσουν κάποια πράγματα είτε να προχωρήσουν μια ιδέα που είναι πραγματικά πρωτοποριακή.“

Γιατί οι startups προτιμούν το διαδίκτυο;

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους που δεν βρίσκονται σε κομβικά επιχειρηματικά κέντρα να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους και να αναπτυχθούν και πέρα από τα σύνορα της πατρίδας τους ενώ δεν απαιτούνται ιδιαίτερα μεγάλα κεφάλαια για την έναρξη μίας νέας δραστηριότητας .

Ο κ. Αντώνης Φιοράκης, ιδρυτής της Incrediblue, τονίζει στο Tourism Press ότι αν δεν ήταν το διαδίκτυο θα ήταν δύσκολο να αναπτύξουν με την ομάδα του τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. «Είμαστε μία εταιρεία με έδρα το Βόλο και αυτή τη στιγμή μας δίνεται η δυνατότητα μέσω διαδικτύου να διαχειριζόμαστε τις κρατήσεις 3.000 σκαφών σε όλη σχεδόν τη Μεσόγειο.»

Πόσο ευνοϊκό είναι το κλίμα στην Ελλάδα

Το ασταθές φορολογικό σύστημα (29%), η έλλειψη επιχειρηματικών ευκαιριών/συνεργιών (20%), η ανεύρεση χρηματοδότησης (18%), η έλλειψη κρατικής υποστήριξης και κινήτρων (16%) και η αρνητική εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό (5%), ευθύνονται για το γεγονός ότι το 27% των νέων επιχειρηματιών στην Ελλάδα σκέφτεται να μεταφέρει τις επιχειρήσεις του στο εξωτερικό ενώ το 14% έχει ήδη μεταφέρει την έδρα του εκτός της χώρας (Endeavor Hellas).

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Γιώργος Τζιραλής, εταίρος του Open Fund δηλώνει ότι  το φορολογικό καθεστώς στην Ελλάδα «Θα μπορούσε να ήταν ηπιότερο, άρα και πιο ελκυστικό. Δεν πιστεύω ωστόσο πως αποτελεί λόγο για να μην ξεκινήσει κανείς». 

Όπως εξηγεί ο κ. Τζιραλής, οι ελληνικές startups που καταφεύγουν στο εξωτερικό, έχουν την αίσθηση «αλλά ταυτόχρονα και την ψευδαίσθηση πως η ύπαρξη νομικής προσωπικότητας σε συγκεκριμένες δικαιοδοσίες κάνουν τη λειτουργία και την άντληση κεφαλαίων ευκολότερη. Με τις πρόσφατες αλλαγές (νόμος ΙΚΕ κ.ά.), πιστεύω πως είναι ώριμη επιλογή να κάνει κανείς τα πρώτα του βήματα στην Ελλάδα και στη συνέχεια να προχωρήσει οπουδήποτε τον οδηγήσει η (πιο ώριμη πλέον) επιχειρηματική του δραστηριότητα.»

Προβλήματα χρηματοδότησης, κυρίως από ΕΣΠΑ και παρόμοιες πηγές, επισημαίνει ο κ. Θωμάς Πούλιος, ιδρυτής της νεοφυούς επιχείρησης Tourism Apps. Η εταιρεία του εντάχθηκε στο πρόγραμμα της Νεανικής Καινοτομικής Επιχειρηματικότητας (ΕΣΠΑ). Ωστόσο, η χρηματοδότηση της πραγματοποιήθηκε ένα χρόνο μετά.

«Για μία startup η καθυστέρηση στη χρηματοδότηση αποτελεί σημαντικό ζήτημα», εξηγεί. Στο εξωτερικό, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν τόσο φορολογικά κίνητρα όσο και τραπεζικές διευκολύνσεις που κάνουν ευκολότερο το έργο μίας νέας επιχείρησης, επισημαίνει ο κ. Πούλιος, μιλώντας για την εμπειρία της Booking-world.com.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον

Η κουλτούρα των startups είναι πολύ νέα ακόμη για τα ελληνικά δεδομένα και με ιδιαίτερη δυναμική.  Ήδη έχει αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την έννοια του επιχειρείν και από πολλούς θεωρείται το νέο παραγωγικό μοντέλο που θα συμβάλει στην έξοδο της χώρας από την κρίση.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι όλες οι νεοφυείς επιχειρήσεις επιτυχημένες. Μάλιστα, όπως δείχνουν τα στατιστικά μόλις 6 στις 1.000 επιτυγχάνουν ενώ περίπου 40 – 50 εξελίσσονται σε κανονικές επιχειρήσεις.

Η επιτυχία ή αποτυχία μίας startup είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων.

Σύμφωνα με τον κ. Αντώνη Φιοράκη δεν υπάρχουν συνταγές επιτυχίας.  «Κατά τη γνώμη μου είναι σημαντικό το υπόβαθρο του νέου επιχειρηματία, το επίπεδο σπουδών και η ύπαρξη πρότερης εργασιακής εμπειρίας.», τονίζει μιλώντας στο Tourism Press.

Ο ανθρώπινος παράγοντας και κυρίως η ομάδα που θα δώσει «σάρκα και οστά» στην ιδέα είναι το κριτήριο στο οποίο δίνουν ιδιαίτερη έμφαση και οι επενδυτές των νεοφυών επιχειρήσεων.

Πρωτίστως αξιολογούν τη δέσμευση των νέων επιχειρηματιών στο έργο που υλοποιούν και κατά δεύτερον το όραμά τους και το ακαδημαϊκό τους υπόβαθρο.

Κατά τον κ. Τζιραλή, η ομάδα είναι το κυριότερο κεφάλαιο μια νέας επιχείρησης καθώς «αλλάζει δυσκολότερα από την αγορά και το προϊόν»

Οι επιχειρήσεις που έχουν θέσει σωστές βάσεις και η ιδέα τους είναι πραγματικά καλή, έχουν περισσότερες πιθανότητες να παραμείνουν, κατά τον κ. Πάνο Παλαιολόγο. Οι εξελίξεις στο διαδίκτυο και στην τεχνολογία της επικοινωνίας, επίσης, θα κρίνουν το μέλλον των νεοφυών επιχειρήσεων, κυρίως όσων αναπτύσσονται στο πλαίσιο αυτό. Όπως τονίζει ο πρόεδρος της Hotel Brain:  «Επειδή το διαδίκτυο και η τεχνολογία της επικοινωνίας συνεχώς αλλάζει  και εξελίσσεται δεν μπορώ να καθορίσω χρονικά σε πόσο καιρό θα ξεκαθαρίσει το τοπίο με τις startups. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι θα παραμείνουν στο χώρο όσες από αυτές καταφέρουν να ακολουθούν τις αλλαγές και να παραμένουν καινοτόμες.».